Każdy twórca wcześniej czy później spotka się z problemem przeniesienia autorskich praw majątkowych na osobę która w późniejszym okresie będzie wykorzystywać dane dzieło. Podpowiadamy co powinno znaleźć się w umowie o przeniesienie autorskich praw majątkowych.
Zacznijmy od wyjaśnienia czym jest umowa o przeniesienie praw autorskich:
Umowa o przeniesienie praw autorskich to umowa, przy pomocy której twórca przenosi na nabywcę (np zleceniodawcę czy klienta) autorskie prawa majątkowe do stworzonego przez siebie dzieła/utworu(podmiotu umowy).
Niema jednej wskazanej formy jak powinna wyglądać konkretnie taka umowa, jednak można wyodrębnić kilka elementów na którą szczególnie powinniśmy zwrócić uwagę tworząc czy później akceptując taką umowę.
Umowa o przeniesienie praw autorskich nie musi mieć konkretnej, wskazanej przepisami prawa formy, musi zawierać kilka elementów, bez których będzie niekompletna
-
Umowa w formie pisemnej
Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności (art. 53 pr.aut.)
Umowę o przeniesienie autorskich praw majątkowych należy sporządzić na piśmie. Tak sporządzona umowa powinna zawierać datę zawarcia umowy, oraz własnoręcznie wykonane podpisy. Każda ze stron powinna finalnie posiadać egzemplarz umowy z podpisem zarówno swoim, jak i drugiej strony (nie tylko kopię czy skan). Obieg dokumentów może odbywać się pocztą lub wykonując skan.
Przy zawieraniu umowy należy zachować szczególną ostrożność i sprawdzić tożsamość osoby składającej podpis pod umową (np czy dana osoba ma upoważnienie do zawierania takiej umowy). Dane podmiotów działających na podstawie działalności gospodarczej można sprawdzić w w CEIDG, Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) lub innych rejestrach. Należy zwrócić uwagę czy dane aktualne są zgodne z przedstawionymi wyciągami z tych rejestrów.
2. Precyzyjnie określcie parametry pracy/dzieła
Ustawa z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych wyklucza możliwość zawarcia umowy, w której twórca przekazałby autorskie prawa majątkowe do wszystkich utworów swojego autorstwa, które dopiero powstaną w przyszłości (tzw. zakaz zawierania tzw. bezterminowych kontraktów sponsorskich spotykanych na przykład w branży muzycznej). Dozwolone jest zawieranie umów o przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworów mających powstać w przyszłości, o ile tylko nie obejmują one całego przyszłego dorobku twórcy.
W umowie o przeniesienie praw autorskich należy precyzyjnie określić co jest podmiotem prac wykonawcy do którego autorskie prawa majątkowe mają być zbyte (przeniesione na osobę trzecią). Należy zaznaczyć, że jeżeli podmiotem są działa, które stanowią wartość intelektualną trudno jest o trwały nośnik danych. Mamy wtedy często do czynienia z bytem abstrakcyjnym. Samo przeniesienie praw autorskich nie powoduje automatycznie przeniesienia egzemplarza utworu, nośnika danych, grafiki czy innej formy, w jakiej utwór został ustalony lub utrwalony. Umowa powinna jasno przedstawiać sposób dotyczący przekazania dóbr materialnych. Należy pamiętać jednak, że status prawny danego dobra jest rzeczą odrębną.
3 Pamiętaj o polach eksploatacji
def: Pola eksploatacji to sposoby korzystania z działa. Większość doktryny prawa opowiada się za obowiązkiem wyraźnego wymienienia w umowie przenoszącej autorskie prawa majątkowe pól eksploatacji.
Umowa o przeniesienie praw majątkowych lub umowa o korzystanie z utworu, zwana dalej „licencją” obejmuje pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione (art. 41 ust. 2 pr. aut.)
Eksploatacja dzieła w postaci materialnej może obejmować np. wprowadzanie utworu do obrotu i jego rozpowszechnianie, zaś w formie niematerialnej: wykonywanie dzieła, jego wystawianie, recytację, pokazywanie, emitowanie (nadawanie) czy udostępnianie w Internecie.
Najkrócej mówiąc pola eksploatacji mówią co osoba na którą zostaną przeniesione autorskie prawa majątkowe może robić z danym dziełem.
Należy pamiętać, że jeżeli zgodzimy się na przeniesie autorskich praw majątkowych „na wszystkich polach eksploatacji” wtedy nie mamy możliwości wznosić protestów odnośnie nieprawidłowego wykorzystania danego utworu / dobra.
4. Zakaz obejmowania umową pól eksploatacji nieznanych w chwili zawarcia umowy
Katalog określony we wskazanym wyżej art. 50 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych jest katalogiem otwartym, co oznacza, że każdy może wpisać do umowy pola eksploatacji, które są istotne z punktu widzenia przyszłej eksploatacji dzieła. Z jednym zastrzeżeniem: prawo autorskie ogranicza swobodę do pól eksploatacji, które są znane w chwili zawarcia umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych.
Umowa może dotyczyć tylko pól eksploatacji, które są znane w chwili jej zawarcia (art. 41 ust. 4 pr. aut)
W umowach często spotyka się postanowienia zastrzegające możliwość niezwłocznego przejścia praw autorskich do dzieła na tych polach eksploatacji, które nie były znane w momencie zawierania umowy pod warunkiem otrzymania niewielkiej opłaty. Zdaniem wybitnych przedstawicieli doktryny, prof. Barty i prof. Markiewicza, zawarcie w umowie zobowiązania do przeniesienia praw autorskich na pola eksploatacji nieznane w chwili zawierania umowy nie narusza art. 41 ust. 4 pr. aut. o ile w sposób stosowny zostały zabezpieczone interesy majątkowe twórcy.
5. Zezwolenie na dokonywanie zmian w dziele/utowrze
Jeżeli nie zaznaczono tego w umowie (Zgodnie z art. 46 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych,) autor zachowuje wyłączne prawo zezwalania na wykonywanie zależnego prawa autorskiego, mimo że w umowie postanowiono o przeniesieniu całości autorskich praw majątkowych. W praktyce oznacza to, że bez zgody autora zleceniodawca bez zgody twórcy nie ma prawa dokonywać zmian w dziele czy utworze chyba że są one konieczne.
Jeżeli więc zamiarem nabywcy praw autorskich jest swobodne dokonywanie zmian w utworze, do którego nabył autorskie prawa majątkowe, konieczne jest uzyskanie od uprawnionego zezwolenia na wykonywanego zależnego prawa autorskiego.
6. Określenie wysokości i zakresu wynagrodzenia
Twórcy za wykonaną pracę przysługuje wynagrodzenie, jeżeli praca wykonywana jest nieodpłatnie powinno być to wyraźnie zaznaczone. W umowie powinna znajdować się informacja na temat wysokości wynagrodzenia która przysługuje autorowi. Co do zasady twórcy przysługuje odrębne wynagrodzenie za korzystanie z utworu na każdym odrębnym polu eksploatacji:
Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje odrębne wynagrodzenie za korzystanie z utworu na każdym odrębnym polu eksploatacji (art. 45 pr. aut.).
Jeśli strony chcą objąć jednym wspólnym wynagrodzeniem przeniesienie autorskich praw majątkowych na wielu polach eksploatacji to powinno zostać to wyraźnie zaznaczone w umowie. Bez powyższego zastrzeżenia wskazaną w umowie kwotę będzie można interpretować jako kwotę, która dotyczy tylko wynagrodzenia za jedno wskazane pole eksploatacji.
7. Oświadczenie o posiadaniu praw
Należy pamiętać, że twórca nie może przenieść na osobę trzecią więcej praw, niż sam posiada. Autor powinien jasno i precyzyjnie oświadczyć, że jest twórcą danego utworu/dzieła i jest jedynym podmiotem dysponującym prawem autorskim majątkowym do danego projektu oraz że, prawa te nie są obciążone ani ograniczone na rzecz osób trzecich.
Jeżeli projekt powstał z połączenia elementów autorskich i elementów, do których twórca nabył jedynie licencję (fonty, zdjęcia stockowe etc.) to nie należy deklarować posiadania praw autorskich do całości utworu.
8. Moment przejścia praw
Umowa powinna zawierać datę/moment w którym dojdzie do przekazania autorskich praw majątkowych.
Jeśli w umowie nie będzie określony moment przejścia praw autorskich na nabywcę domniemywa się, że prawa autorskie przechodzą w momencie „przejęcia” utworu (a nie w chwili zapłaty wynagrodzenia). Umowa powinna zwierać również sposób otrzymania przez autora wynagrodzenia, otrzymania faktury czy czasu na przesłanie pieniędzy na konto bankowe(jeżeli taka jest forma płatności.
Najnowsze komentarze